Covid-19

4857 SAYILI İŞ KANUNU VE 4447 SAYILI İŞSİZLİK SİGORTASI  KANUNU YÖNÜNDEN:

16.04.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 Sayılı Kanunun 9. Maddesi ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

      “GEÇİCİ MADDE 10 – Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.

    Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.

         Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.”

Görüleceği üzere işverenler 4857 Yasanın 25/2. maddesinde sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık hali hariç olmak üzere çalışanların iş sözleşmesini fesih yoluna gidemeyecektir.

Ayrıca İş Kanunu’nun 22. Maddesine göre işveren tarafından iş sözleşmesinde esaslı değişiklik yapılması yazılı bildirim ve kabul şartına bağlanmış iken ( işçinin rızası olmaksızın ücretsiz izne çıkartılması da iş şartlarında esaslı değişiklik kabul edilmekte idi) yeni düzenleme ile işçinin rızası aranmaksızın işçi ücretsiz izne çıkartılabilecektir. 

4447 sayılı İşsizlik Sigortası  Kanunu ile ilgili olarak ise 6,7 ve 8. Maddelerde düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre : 

         MADDE 6 – 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası  Kanununun  geçici 23 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesine “başvurular,” ibaresinden sonra gelmek üzere “uygunluk tespitleri hariç olmak üzere” ibaresi eklenmiştir.

         MADDE 7 – 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 24 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.

    Birinci fıkra kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

       Bu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Fondan karşılanır.

      Bakanlık, nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.”

       MADDE 8 – 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

        “GEÇİCİ MADDE 25 – Yeni koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.”

Şeklindeki düzenleme ile ;

• Ücretsiz izne ayrılan ve/veya kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayan,

• 15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere,

• Her hangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla kanunda belirlenen süreyi geçmemek üzere günlük 39,24-TL nakdi yardım yapılması kararlaştırılmıştır.

Kanun ayrıca ücretsiz izne çıkarıldığı halde bu yardımdan faydalanan işçilerin işverence çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde idari para cezasına hükmedilmesini öngörmüştür.

SONUÇ :

1- İşverenler kanunda belirtilen üç aylık süreyi geçmemek üzere işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecektir.

2- Ücretsiz izne ayırma hususunda 4857 Sayılı Yasa’nın 22.Maddesinde öngörülen yazılı bildirim ve onay şartı aranmayacaktır.

3- Ücretsiz izne ayrılan işçi, haklı nedene dayanarak sözleşmesini feshedemeyecektir.

4- 15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler de yine kanunda belirlenen süreyi aşmamak üzere söz konusu yardımdan faydalanabilecektir.

5- Her hangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla işçilere günlük 39,24-TL nakdi yardım yapılacaktır.