İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

T.C. ANKARA 5. Ä°Åž MAHKEMESÄ° 

ESAS NO :2006/671

KARAR NO :2008/177

DAVACI VEKÄ°LÄ° :Canan CEYRAN 

DAVA KONUSU :Tespit

DAVA TARÄ°HÄ° :28.09.2006

KARAR TARÄ°HÄ° :07.05.2008

Ä°DDÄ°A :

Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin 1986 yılında Türkiye’den gelen davet üzerine Ankara’ya geldiÄŸini, davalı Bilkent Ãœniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesinde ücretli öğretim görevlisi olarak iÅŸe baÅŸladığını ve aynı Fakültede 01.08.1990 yılından 13.09.2005 tarihine kadar çalıştığını, müvekkilinin SSK’dan hizmet dökümü istendiÄŸinde 01.08.1990 tarihli iÅŸe giriÅŸinin bildirilmesine raÄŸmen hizmetlerinin bildirilmediÄŸinin görüldüğünü müvekkilinin bu hizmetlerin sigortalı olması gerektiÄŸini belirterek müvekkilinin 01.08.1990 – 13.09.2005 tarihleri arasındaki çalışmalarının sigortalı hizmetten sayılmasına karar verilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalılara yükletilmesini talep etmiÅŸtir.

CEVAP  :

Davalı kurum vekili cevap dilekçesi ile, hak düşürücü süre itirazından bulunarak 506 sayılı yasanın yabancı uyrukluların yazılı talebine istinaden tüm sigorta kollarına tabi olacağına ilişkin 3/A maddesinin 4958 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırıldığını, 06.08.2003 tarihinden sonra yabancı uyrukluların talebi olup olmadığına bakılmaksızın tüm sigorta kolları kapsamına alındığını, Yüksek Öğretim Kurumlarında yabancı uyruklu öğretim elemanları çalıştırılması esaslarına ilişkin Bakanlar Kurulunun 83/7148 sayılı kararı karşısında işlem yapılması gerektiğini, davacının talebinin yerinde olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

Davalı Bilkent Ãœniversitesi vekili cevap dilekçesi ile, davacının 01.08.1990 tarihinde göreve baÅŸladığını ve 24.08.1990 tarihli iÅŸe giriÅŸ bildirgesi ile SSK’ya kaydedildiÄŸini, davacının Macaristan Vatandaşı olduÄŸunu ve her iki ülke arasında Sosyal Güvenlik AnlaÅŸması olmadığından 01081990-31.01.2001 tarihleri arasında kısa vadeli sigorta kolları üzerinden primlerinin yatırıldığını, 28.02.2001 tarihli talebi üzerine bu tarihten itibaren sigorta primlerinin 13.09.2005 tarihine kadar tüm sigorta kolları üzerinden yatırıldığını, davacının primlerinin mevzuata uygun olarak ödendiÄŸini davacının talebinin yerinde bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiÅŸtir.

GEREKÇE :

Dava, davacının davalı işverene ait işyerinde 01.08.1990-13.09.2005 tarihleri arasındaki çalışmalarının sigortalı hizmetten sayılması istemine ilişkindir.

Tarafların tüm delilleri toplanmıştır.

Davacının SSK, Ankara Sigorta Ä°l Müdürlüğünde 1333860.06 sayılı dosyada iÅŸlem gören ve Bilkent Ãœniversitesi Rektörlüğünün iÅŸvereni olduÄŸu iÅŸyerinden 01.08.1990 tarihli sigortalı iÅŸe giriÅŸ bildirgesinin olduÄŸu ve 10.08.1990-31.01.2001 tarihleri arasındaki çalışmalarının kısa vadeli sigorta kollarına tabi olarak SSK’ya bildirildiÄŸi ve primlerinin yatırıldığı, 28.02.2001 tarihli dilekçesi üzerinde 01.02.2001 tarihinden itibaren 01.02.2001-13.09.2005 tarihleri arasındaki çalışmalarının ise uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak SSK’ya bildirildiÄŸi ve primlerinin yatırıldığı saptanmıştır.

506 sayılı yasanın 2. Maddesinde sayılanlar belirtilmiş olup, aynı yasanın 6. Maddesinde de çalıştırılanların işe alınmaları ile kendiliğinden sigortalı olacakları, sigortalı olmanın bir hak değil yasal bir yükümlülük olduğu, sigortalı olmanın işçi veya işveren talep ya da arzusuna bağlı olmayıp zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.

Davacının 01.08.1990 tarihinde davalı işyerinde çalışmaya başladığı 13.09.2005 tarihine kadar kesintisiz işyerinde çalıştığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Davacı belirtilen süredeki çalışmaları ile ilgili olarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi olduğunu ileri sürmekte olup, çalıştığı sürelerin sigortalı hizmetten sayılmasını istemektedir. Davacının iş akdi 13.09.2005 tarihinde son bulmuş bu dava 28.09.2006 tarihinde açılmış 506 sayılı yasanın 79/8 maddesine 01.06.1994 tarih 3995 sayılı yasa ile getirilen değişiklikle hizmet tespiti davalarının hizmetin geçtiği yıl sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılabileceği hükmü getirilmiştir. Buradaki 5 yıllık süre hak düşürücü süre olup davacının hizmeti 13.09.2005 tarihinde sona erdiğinden bu hizmet için hak düşürücü süre 31.12.2010 tarihinden sona ermektedir. Bu nedenle açılan dava hak düşürücü sürenin dolmasından önce açıldığından hak düşürücü sürenin geçmemiş olduğundan davalının talebi dinlenmemiştir.

Davacı yanın 01.08.1990-13.09.2005 tarihleri arasında davalı işyerinde hizmet sözleşmesi ile çalıştığı 01.08.1990-31.01.2001 döneminde kısa vadeli sigorta kollarına tabi olduğu anlaşılmıştır.

Davacının dava konusu yapılan dönemde vatandaşı olduÄŸu Macaristan ile Türkiye arasında her iki devletin de akit devlet olduÄŸu sosyal güvenlikle ilgili Ä°LO SözleÅŸmesi’nin “Yabancılara EÅŸit Muamele” baÅŸlıklı 7. Bölümünde akit devletlerin sosyal güvenlikle ilgili konularda sözleÅŸmeye üye devlet vatandaşına kendi vatandaÅŸlarına aynı hakları tanıyacakları hükme baÄŸlanmıştır. Bu durumda sosyal güvenlik sözleÅŸmesinin tarafı olan bir ülke vatandaşının Türkiye’de sigortalı bir iÅŸte çalıştığı takdirde yazılı istek koÅŸulu aranması zarureti bulunmamaktadır. SözleÅŸme gereÄŸince çalışanların sigortalı sayılması gerekmektedir. Davacı için 22.09.1993 tarihinde sigortalı iÅŸe giriÅŸ bildirgesi verilmesi de yazılı istek niteliÄŸindedir.

506 sayılı yasanın 3/1-a maddesi uyarınca, yabancı uyruklular yazılı istekte bulundukları takdirde başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası yardımlarından yararlanabileceğinden davacının 01.08.1990tarihinbden sonraki çalışmalarının tam sigorta kollarına tabi olması gerekmektedir. Davacının davalı üniversitede öğretim elemanı ve sanat uygulayıcısı olarak kesintisiz çalıştığı ve bu çalışması karşılığında ücret aldığı dosya içeriğinden saptanmıştır.

Bu durumda davacının kısa vadeli sigorta kollarına tabi olarak bildirdiÄŸi 01.08.1990-31.01.1991 döneminde de “tüm sigorta kollarına tabi” sigortalı olarak sayılması gerektiÄŸi sonucuna varılmıştır. 01.02.2001-13.09.2005 dönemi için “tüm sigorta kollarına tabi” bildirim yapıldığından bu döneme iliÅŸkin olarak yeniden belirleme yapılmasında hukuki yararın bulunmadığı açıktır.

Tüm bu tespit ve hukuki olgular karşısında davacının çalışmasından dolayı 01.08.1990-31.01.2001 tarihleri arasındaki çalışmalarının uzun vadeli tüm sigorta kollarına tabi olduÄŸundan 506 sayılı yasanın 2. Maddesi uyarınca sigortalı sayılmasına, davacının 01.02.2001-13.09.2005 tarihleri arasındaki çalışmaları SSK’ya bildirildiÄŸinden bu konuda karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiÅŸtir.

KARAR :Yukarıda açıklanan gerekçe gereÄŸince;

1) Davacının çalışmasından dolayı 01.08.1990-31.01.2001 tarihleri arasındaki çalışmalarının uzun süreli tüm sigorta kollarına tabi olduğundan 506 sayılı yasanın 2. Maddesi uyarınca sigortalı SAYILMASINA,

2) Davacının 01.02.1990-13.09.2005 tarihleri arasındaki çalışmaları SSK’ya bildirildiÄŸinden bu konuda karar verilmesine YER OLMADIÄžINA,

3) Karar tarihindeki Avukatlık Ücret Tarifesi dikkate alınarak 500,000 YTL vekalet ücretinin davalılardan eşit olarak alınarak davacıya ödenmesine,

4) Davacı tarafın sarf edilen toplam 338,70 YTL yargılama giderlerinin de davalılardan eşit olarak alınarak davacıya verilmesine

5) Kafi miktarda harç alındığından harç alınmasına gerek olmadığına,

Davacı vekili ve davalılar vekillerinin yüzlerinde verilen kararın Yargıtay 10-21 Hukuk Dairesine başvurularak tefhiminden itibaren 8 günlük sürede temyiz edilebileceğine dair verilen karar usulüne uygun olarak açıkça okunup anlatıldı.