DAVACI           : 

VEKİLİ             : Av. CANAN CEYRAN BEKTAŞOĞLU,

                          Simon Bolivar Cad. No: 21/2 Çankaya/ANKARA

DAVALI           : 

DAVANIN ÖZETİ         : Davacı şirket tarafından,  16.07.2013 tarih 880 sayılı "Rüzgar Enerji Santralleri, Biokütle Enerji Santralleri ve Termik Santralleri Santralleri İzinlerinde Ayrıca Alınacak Ağaçlandırma Bedeli" konulu Genelge'nin Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 15.05.2019 tarih ve E:2014/5904 K:2019/4614 sayılı kararı ile iptal edildiğinden bahisle ... ili ... ilçesi sınırları içerisinde yer alan "... HES Projesi" kapsamında yatırmış olduğu 1.396.213,29 TL ilave ağaçlandırma bedelinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin 05.11.2020 tarih ve E-55690203-255.03-2409981 sayılı işlemin; hukuka aykırı olduğu,  “ilave ağaçlandırma bedeli” adı altında haksız bir şekilde fazladan tahsil edilen bedelin yapılan tahsilatın dayanağı olarak gösterilen 16.07.2013 tarih 880 sayılı genelgenin hukuka aykırı olduğunun tespit edilmesi nedeniyle iptal edildiği, kendisinden hukuka aykırı olarak fazladan tahsilat yapıldığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : İlgili talimat hükmü gereği, bozuk ormanlık sahalardan 1 kat ilave ağaçlandırma bedeli alınırken, ormandaki kapalılık oranı yani meşcereyi oluşturan ağaçların toprağı siperleme oranı arttıkça ilave ağaçlandırma bedeli arttırılmakta böylelikle RES ve buna bağlı ENH taleplerinin mümkün olduğunca ormanlık saha dışında yapılmasını, ormanlık sahalarda izin verilmesi durumunda mümkün olduğunca bozuk sahalardan, ağaçsız alanlardan verilmesi amaçlandığı, orman sayılan alanların üstün kamu yararı olması sebebiyle taleplerin orman alanları dışında alternatif alanların aranması veya bozuk sahaların tercih edilmesinin sağlanması bunun mümkün olmaması ve verimli ormanların tercih edilmesi durumunda kapalılık durumuna göre 5 kata kadar ilave ağaçlandırma bedeli alınarak ülkemizin değişik yerlerinde ağaçlandırma çalışmalarında ve bozulan orman alanlarının rehabilite edilerek geri kazanılmasında kullanılması için kaynak temin edilmesi amaçlandığı, tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

TÜRK  MİLLETİ  ADINA

Karar veren Ankara 23. İdare Mahkemesi'nce gereği görüşüldü:

Dava; davacı şirket tarafından,  16.07.2013 tarih 880 sayılı "Rüzgar Enerji Santralleri, Biokütle Enerji Santralleri ve Termik Santralleri Santralleri İzinlerinde Ayrıca Alınacak Ağaçlandırma Bedeli" konulu Genelge'nin Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 15.05.2019 tarih ve E:2014/5904 K:2019/4614 sayılı kararı ile iptal edildiğinden bahisle ... ili ... ilçesi sınırları içerisinde yer alan "... HES Projesi" kapsamında yatırmış olduğu 1.396.213,29 TL ilave ağaçlandırma bedelinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin 05.11.2020 tarih ve E-55690203-255.03-2409981 sayılı işlemin iptali  istemiyle açılmıştır.

Anayasanın 2. maddesinde hukuk devleti ilkesine yer verilmiş, bu ilkenin işlerlik kazanması için de, 138. maddede, yasama ve yürütme organları ile idarenin, mahkeme kararlarına uymak zorunda oldukları; bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği kurala bağlanmış, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun  28. maddesinde, Danıştay,  bölge  idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarının icaplarına göre idarenin, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu belirtilmiştir.

Anılan Anayasal ve yasal hükümler doğrultusunda, iptal edilen bir düzenleyici işlemin yürürlükte olduğu dönemde, bu düzenleyici işlemin kısıtlayıcı hükümleri nedeniyle hakkı muhtel olan kişilerin, düzenleyici işlemin iptaline ilişkin yargı kararının doğurduğu hukuki sonuçlardan yararlanmaları, yani, düzenleyici işlem nedeniyle yoksun kalınan hakların ilgililere iadesi, idarenin yargı kararının gereklerine göre işlem tesis etmesi mecburiyetinin, dolayısıyla hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Düzenleyici işlemin iptalinin, bu düzenleyici işlem nedeniyle menfaati  veya hakkı ihlal edilen kişiler için, iptal edilen düzenleyici işlem nedeniyle bu işlemin yürürlükte olduğu süre içinde yoksun kaldıkları hakların iadesi sonucunu doğurmayacağını kabul etmek, yargı kararının uygulanmaması sonucunu doğuracaktır ki, bu durumun hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayacağı açıktır.       

Danıştayın istikrar kazanmış içtihatlarına göre, bir düzenleyici işlem yürürlükte iken, bu düzenleyici işleme dayanılarak tesis edilen birel işlemlerin iptali ve bu işlem nedeniyle uğranılan parasal kayıpların tazmini istemiyle açılan davalarda, idareye başvuru tarihinden itibaren uğranılan parasal kayıpların tazminine hükmedilmekle birlikte, birel işlemin dayanağı olan düzenleyici işlemin  iptali durumunda, "yeni bir hukuki" durum ortaya çıkacağından, gerek daha önce dava açıp uğranılan parasal kayıplarını tazmin edilen kişilerin gerekse de hiç dava açmayan kişilerin de bu yeni hukuki durumdan yararlanarak, düzenleyici işlem nedeniyle uğranılan parasal kayıplarının tazmini istemiyle idareye başvurabilecekleri ve başvurunun reddi üzerine dava açabilecekleri kuşkusuzdur.

Diğer taraftan, düzenleyici işlemin iptaline ilişkin yargı kararının doğurduğu hukuki sonuçlardan yararlanmak üzere ilgili idareye başvuran hak sahibi üçüncü kişilerin başvurusunun dayanağı düzenleyici işlemin iptaline ilişkin yargı kararı olduğuna göre somut olayda olduğu gibi belli bir uygulama tarihi esas alınarak açılmayan bu davalarda geçmişe yönelik hak kayıplarının karşılanmasında ilamların infazına ilişkin 10 yıllık genel zamanaşımı süresinin esas alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 27/03/2014 günlü, E:2011/1646, K:2014/1280 sayılı kararı da bu yöndedir.

Diğer taraftan, 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 17. maddesinin 3. fıkrasında, "Savunma, ulaşım, enerji, haberleşme, su, atık su, petrol, doğalgaz, altyapı, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerinin; baraj, gölet, sokak hayvanları bakımevi ve mezarlıkların; Devlete ait sağlık, eğitim, adli hizmet ve spor tesisleri ile ceza infaz kurumlarının ve bunlarla ilgili her türlü yer ve binanın Devlet ormanları üzerinde bulunması veya yapılmasında kamu yararı ve zaruret olması halinde, gerçek ve tüzel kişilere bedeli mukabilinde Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir. Devletçe yapılan ve/veya işletilenlerden bedel alınmaz. Bu izin süresi kırkdokuz yılı geçemez. Bu alanlarda Devletçe yapılanların dışındaki her türlü bina ve tesisler iznin sona ermesi halinde eksiksiz ve bedelsiz olarak Orman Genel Müdürlüğünün tasarrufuna geçer. Söz konusu tesisler Orman Genel Müdürlüğü veya Çevre ve Orman Bakanlığı ihtiyacında kullanılabilir veya kiraya verilmek suretiyle değerlendirilebilir. İzin amaç ve şartlarına uygun olarak faaliyet gösteren hak sahiplerinin izin süreleri; yer, bina ve tesislerin rayiç değeri üzerinden belirlenecek yıllık bedelle doksandokuz yıla kadar uzatılabilir. Bu durumda devir işlemleri uzatma süresi sonunda yapılır. Verilen izinler amaç dışında kullanılamaz." hükmüne yer verilmiştir.

6831 sayılı Orman Kanunu'nun Ek 5. maddesinin davacıdan  “ilave ağaçlandırma bedeli”nin tahsil edildiği 22.01.2014 tarihinde yürürlükte olan halinde ise, "Bu Kanunun 2, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 31, 32, 33, 35, 40, 57, 63, 84, 112, 113, 114, 115, 116'ncı maddelerinin uygulanmasıyla ilgili şekil, şart ve esaslar ile orman alanlarından her türlü yararlanma karşılığı alınacak bedel  miktarlarının tespiti ve tahsiline ilişkin hususlar için Tarım ve Orman Bakanlığınca  hazırlanacak yönetmelikler, Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulur." hükmüne yer verilmiştir.

6831 sayılı Orman Kanunu'nun Ek 5. maddelerine dayanılarak hazırlanan ve15/09/2011 tarih ve 28055 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanununun 17/3 ve 18. Maddelerinin Uygulama Yönetmeliği'nin 3. maddesinde, ağaçlandırma bedeli, orman sayılan alanlarda izin verilmesi sonucu bu yerlerin ağaçlandırılması için yapılacak giderlerin karşılığı olarak alınan bedeli tanımlanmış olup; "Alınacak bedeller" başlıklı 16. maddesinin 1. fıkrasında, "Devlet ormanlarında verilecek bedelli kesin izinlerde izin türüne göre alınacak bedellerden;

            a) Ağaçlandırma bedeli: Genel müdürlükçe, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından yılın ikinci yarısı için tespit edilen 16 yaşını doldurmuş işçilerin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretlerinin 294 gün/hektar katsayısıyla çarpımı sonucu belirlenen ağaçlandırma birim hektar bedelinin, izin alanı ile çarpımı sonucu..." bulunacağı düzenlenmiş, maddenin 3. fıkrasında ise, 1. fıkrada belirtilen bedellerden arazi izin bedelinin her yıl, diğer bedellerin izin başlangıcında bir defaya mahsus defaten alınacağı düzenlenmiştir.

Öte yandan; Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın, 16/07/2013 gün ve 880 sayılı ve "Rüzgar Enerji Santralleri, Biokütle Enerji Santralleri ve Termik Santralleri İzinlerinde Ayrıca Alınacak Ağaçlandırma Bedeli" konulu Genelgesinde, Rüzgar Enerji Santrali, Biokütle Enerji Santrali ve Termik Santrali izinlerinde; Uygulama Yönetmeliği gereğince alınan bedellere ilave olarak Orman Amenajman Planlarına göre;

            1-Tepe kapalılığı %0-10 arasındaki bozuk orman alanlarında 1 kat ilave ağaçlandırma bedeli,

            2-Tepe kapalılığı %11-40 arasındaki 1 kapalı meşcerelerde 2 kat ilave ağaçlandırma bedeli,

            3-Tepe kapalılığı %41-70 arasındaki 2 kapalı meşcerelerde 3 kat ilave ağaçlandırma bedeli,

            4-Tepe kapalılığı %71'den fazla 3 kapalı meşcerelerde 5 kat ilave ağaçlandırma bedeli alınması, ilave alınacak olan ağaçlandırma bedellerinin ön izin taahhüt senedinde belirtilmesi, kesin izin aşamasında ise, bu bedellerin Orman Genel Müdürlüğü Özel Bütçe Hesaplarına yatırılmasının uygun görüldüğü, ayrıca Rüzgar Enerji Santrali, Biokütle Enerji Santrali ve Termik Santrali izinlerinde uygulamada birlikteliğin sağlanması açısından, ön izin taahhüt senetlerinin özel hükümler bölümüne, "Kesin izin aşamasında Tepe kapalılığı %0-10 arasındaki bozuk orman alanlarında 1 kat ilave ağaçlandırma bedeli, tepe kapalılığı %11-40 arasındaki 1 kapalı meşcerelerde 2 kat ilave ağaçlandırma bedeli, tepe kapalılığı %41-70 arasındaki 2 kapalı meşcerelerde 3 kat ilave ağaçlandırma bedeli, tepe kapalılığı %71'den fazla 3 kapalı meşcerelerde 5 kat ilave ağaçlandırma bedeli ödeyeceğimi kabul ve taahhüt ederim" ibaresinin eklenmesi ve buna uygun taahhüt senedi alınması gerektiği belirtilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirketin, 16.07.2013 tarih 880 sayılı "Rüzgar Enerji Santralleri, Biokütle Enerji Santralleri ve Termik Santralleri Santralleri İzinlerinde Ayrıca Alınacak Ağaçlandırma Bedeli" konulu Genelge'nin Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 15.05.2019 tarih ve E:2014/5904 K:2019/4614 sayılı kararı ile iptal edildiğinden bahisle ... ili ... ilçesi sınırları içerisinde yer alan "... HES Projesi" kapsamında 22.01.2014 tarihinde yatırmış olduğu 1.396.213,29 TL ilave ağaçlandırma bedelinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle yapmış olduğu 26.10.2020 tarihli başvurunun reddi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlıkta, UYAP kayıtlarının incelenmesinden, 16/07/2013 tarih ve 880 sayılı "Rüzgar Enerji Santralleri, Biokütle Enerji Santralleri ve Termik Santralleri Santralleri İzinlerinde Ayrıca Alınacak Ağaçlandırma Bedeli" konulu Genelge Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 15/05/2019 tarih ve E:2014/5896, K:2019/4611 sayılı ve 15/05/2019 tarih ve E:2014/5904, K:2019/4614 sayılı kararları ile iptal edildiği, bu kararların iptale ilişkin kısımlarının temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 6831 sayılı Kanun'un 17. maddesinin 3. fıkrası uyarınca verilen rüzgar enerji santralleri, biokütle enerji santralleri ve termik santralleri izinlerinde, Uygulama Yönetmeliği gereğince alınan ağaçlandırma bedeline ilave olarak ek ağaçlandırma bedeli alınmasını öngören ve davacı şirketten "ilave ağaçlandırma bedeli" tahsil edilmesinin dayanağı olan Orman ve Su İşleri Bakanlığının 16/07/2013 tarih ve 880 sayılı Genelgesi hukuka aykırı bulunarak iptal edildiği dikkate alındığında, hukuka aykırı olduğu mahkeme kararı ile tespit edilen ve iptaline hükmedilen genelge hükümlerine göre davacı şirketten "ilave ağaçlandırma bedeli" tahsil edilemeyeceği göz önünde bulundurulduğunda, davacı şirketten hukuka aykırı olarak tahsil edilen "ilave ağaçlandırma bedeli"nin davalı idareye başvuru tarihi olan 26.10.2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya geri ödenmesi gerektiği anlaşıldığından, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 147,10 TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 2.040,00 TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi'ne istinaf yolu açık olmak üzere, 09/07/2021 tarihinde oybirliğiyle  karar verildi.